Εκδηλώσεις μνήμης για τα 196 χρόνια από τη Μάχη της Αράχωβας το 1826 διοργανώνει ο Δήμος Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας.
Στις εκδηλώσεις περιλαμβάνεται και ο 1ος συμβολικός δρόμος “Καραϊσκάκη” που θα διεξαχθεί την Κυριακή 27 Νοεμβρίου, στις 9 το πρωί, με εκκίνηση το Δίστομο και τερματισμό την Αράχωβα.
Η Μάχη της Αράχωβας (18–24 Νοεμβρίου 1826), υπήρξε ο ιστορικός σταθμός που επισφράγισε την εξέλιξη της Επανάστασης στη Στερεά Ελλάδα.
Ο Αρχιστράτηγος Γεώργιος Καραϊσκάκης με τη βοήθεια 300 Αραχωβιτών, εξολόθρευσε εκστρατευτικό σώμα 2000 Τουρκαλβανών του Μουστάμπεη.
Η μεγάλη νίκη των Ελλήνων αποδόθηκε στη σωτήρια επέμβαση του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος βοήθησε πολύ, με το δριμύ χειμώνα και τον άγριο «Κατεβατό», δηλαδή το βορειοανατολικό ψυχρό άνεμο από τον Παρνασσό, στην εκδίωξη των κατακτητών.
Τα ηρωϊκά εκείνα γεγονότα έμειναν ζωντανά στη μνήμη των Αραχωβιτών και ενσωματώθηκαν στο ξακουστό Πανηγυράκι της Αράχωβας, την τριήμερη γιορτή που εξέλαβε και εθνικό χαρακτήρα ταυτόχρονα.
Η κυρίως μάχη έγινε στο λόφο πάνω από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, εκεί που σήμερα γίνεται προς τιμήν των αγωνιστών, ο ανηφορικός δρόμος νέων, ανδρών και γερόντων, στη διάρκεια του Πανηγυριού.
Στις 1 Δεκεμβρίου 1826, ο Αραχωβίτης Λουκάς Καλπούζος διορίζεται οπλαρχηγός της Αράχωβας σε ενυπόγραφη διαταγή του Καραϊσκάκη.
Τον Ιανουάριο του 1827, στα γεγονότα της μάχης του Διστόμου, η Αράχωβα έπεσε πάλι στα χέρια των Τούρκων.
Είχε προηγηθεί η ανακήρυξη του Ιωάννη Καποδίστρια ως κυβερνήτη της Ελλάδας, τον Απρίλιο του 1827, ενώ οι Τούρκοι για να μπλοκάρουν τις προσπάθειες του Καποδίστρια, ξεκίνησαν στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Στερεά Ελλάδα.
Έτσι ο Μαχμούτ πασάς ξεκίνησε με 6000 πεζούς και 600 ιππείς από τη Λαμία, κατέλαβε τη Λιβαδειά και προσπάθησε να ενωθεί με τον Τουρκικό θύλακα στη Θήβα.
Στα 1828 ο Καποδίστριας ανακήρυξε αρχιστράτηγο το Δημήτριο Υψηλάντη, ο οποίος ήρθε τον Ιούλιο του 1829 στην Αράχωβα και σήκωσε τη σημαία της συνέχισης της Επανάστασης στο εκκλησάκι της Ευαγγελίστριας στην Αράχωβα.
150 Αραχωβίτες με αρχηγό τον οπλαρχηγό Λουκά Καλπούζο ακολούθησαν τον Υψηλάντη και έλαβαν μέρος στη νικηφόρα Μάχη της Πέτρας το Σεπτέμβριο του 1829 όπου και απελευθερώθηκε η Στερεά Ελλάδα.
Στα 1830 ιδρύεται από τον Ιωάννη Καποδίστρια, «Αλληλοδιδακτικό Σχολείον» στο σημερινό Λαογραφικό Μουσείο.
